7.5 Sauāina ma Fa’asoesa

Sauāina ma Fa’asoesa

(Tulafono 5131.2 a le Matagaluega a le SFUSD)

E iloaina e le Au Taitai aafiaga leaga o le faalavelave ma le faasauaina i le aoaoina o tamaiti ma le auai i le aoga ma e finagalo ia saunia ni siosiomaga saogalemu i le aoga e puipuia tamaiti aoga mai tulaga leaga faaletino ma faalagona. O le a faatu e tagata o le au faigaluega o le Itu Aoga le soagalemu i le avea ai ma le faamuamua pito sili ona maualuga ma o le a le talia i le faalavelave poo le faasauaina o soo se tamaitiiti aoga. E leai se tagata poo se kulupu o le a faasauaina, faafefe, taui ma sui, faasaua i luga o le initoneti, faatupu le manua faaletino, pe aafia i amioga e puna mai le inoino e faasaga i soo se tamaitiiti aoga poo se tagata o le au faigaluega o le aoga. O fuafuaga mo le tali atu i le faalavelave ma le faasaua i aoga o le Itu Aoga o le a atiina ae ma le aafia o tagata autu, e aofia ai tamaiti aoga, matua/tausi fanau, ma le au faigaluega, ma e ono aafia i le fuafuaga lautele o le saogalemu, le fuafuaga o le pulea lotoifale ma le tali atu ai, ma isi o fuafuaga talafeagai ma le Itu Aoga ma aoga. 

O ono faasaga le faalavelave i se ituaiga o tagata e puipuia, e pei ona faamatalaina i le SFUSD Board Policy 1312.3, SFUSD Board Policy 5145.9 ma le SFUSD Administrative Regulation 5131.2, pe e ono faatatau i ni isi o mafuaaga e le iloa ai. I tulaga e fetaui ai, e ono galulue faatasi le Pule o le Itu Aoga poo le sui ma leoleo, faamasino, auaunaga lautele, auaunaga mo le soifua maloloina o le mafaufau, isi faalapotopotoga, ma faalapotopotoga o le lotoifale i le atiina ae ma le faatuina o fuafuaga faatasia ia lagolago i le saogalemu i aoga ma le lotoifale ma ia saunia ni auaunaga mo tagata e ono aafia ai ma tagata tuuaia o le faalavelave. O le iloaina o amioga faalavelave ma faasaua e ono tulai mai foi ona o amioga inoino, o le a atiina ae ai o le sui o le Pule o le Itu Aoga ni fuafuaga lelei mo le aloese mai ai ma fuafuaga e tali atu ai, e saunia le fesoasoaniga mo tamaiti aoga ua aafia i amioga e puna mai le inoino, ma/poo le aoaoina o tamaiti oaga o e ua faia faatinoga e puna mai le inoino e pei ona faamatala mai i le BP 5145.9.

i. Uiga

Vasega Puipuiga: Faailogatagata faaletulafonoina, e aofia ai le sauaga faailogatagata, taufaamatau ma le saua faasaga atu i soo se tamaitiiti aoga poo se isi, ona o uiga moni poo foliga vaaia faavae i le ituaiga, lanu, tupuaga, tupuaga faaleatunuu, tagatanuu, aganuu, faasinomaga, tausaga, tapuaiga, tulaga faaipoipo pe faamatua, manaoga faapitoa faaletino poo le mafaufau, itupa, itupa e faaalia, itupa e faasino ai, poo faamatalaga faaletupuaga poo le fesootai ma se tagata poo se vaega e iai le tasi poo le sili atu o nei uiga moni poo foliga vaaia.

Faalavelave (CA Education Code 48900(r)): Ina ia aafia le amioga ma le uiga o le faalavelave mo le faamoemoega o lenei solitulafono, e ao ina avea ma “soo se faatinoga poo amioga matuia pe soo pe leotele mai, e aofia ai ma fesootaiga e faia e ala i le tusitusi poo i faiga i tulaga eletonika, ma e aofia ai le tasi pe sili atu o faatinoga e faia e se tamaitiiti aoga poo se kulupu o tamaiti aoga, e aofia ai ma faatinoga e faamatalaina i le Education Code sections 48900.2, 48900.3, or 48900.4, e faasaga i le toatasi pe sili atu o tamaiti aoga o e ua faatupu pe ono faatupu le tasi o faatinoga mo se tamaitiiti aoga magafagafa: 

  1. Matau i se faalavelave e tupu ia i latou poo a latou meatotino
  2. Aafiaga matua le lelei i le soifua maloloina faaletino ma le mafaufau o le tamaitiiti aoga,
  3. Matuia aafiaga ma le faalavelave i le faatinoga o meaaoga a le tamaitiiti aoga,
  4. Matuia aafiaga poo le faalavelave i le auai atoatoa o le tamaitiiti aoga pe penefiti i auaunaga, gaioiga poo avanoa saunia e le aoga.

Faasauaina (Education Code 48900(q)): O le auala o le talia poo le faiga ao lei talia i se faalapotopotoga poo se kulupu o lea e ono faatupu le manua matuia i le tino, faaleagaina poo le faalumaina faaletagata e taunuu i le manua faaletino pe faalemafaufau i se tamaitiiti aoga.

Faalavelave i luga o le Initoneti: E aofia ai, ae e le gata i, le faiga o fesootaiga poo le faalauteleina o savali faalavelave, taufaamatau tuusao, poo isi o texts, pao, poo ata leaga i luga o le initoneti, upega tafailagi o le ala faaagafesootai, poo isi o tekinolosi e faaaoga le telefoni feaveai poo le komepiute, poo soo se masini fesootai feaveai. E aofia ai foi faalavelave i luga o le initoneti ma le ulu i le account o se isi tagata ma e tau ave i luga le faasinomaga o le tagata ina ia faamanua le tauleleia o le tagata.  O le faasauaina/faalavelave tau feusuaiga i luga o le initoneti e aofia ai le faasoa atu o vaega o le tino e le lavalava poo ata tau feusuai o se isi tamaiti aoga e ala i le text, ala faaagafesootai, poo isi auala eletonika, o lea e foafoa le siosiomaga faaleaga o le aoga. O tulaga ia e faauiga i le faalavelave/faasauaina tau feusuaiga i luga o le initoneti.

O Feteenaiga o Tamaiti Aoga: E leo mea tutupu uma ma feteenaiga o tamaiti aoga e faauiga i le “faalavelave” poo le “faasauaina”. O mea tutupu e le faauiga i le faalavelave poo le faasauaina e aofia ai, ae e le gata i: feeseeseaiga poo feteenaiga i le va o tamaiti aoga, manua e lei loto i ai, o le mea tutupu e tasi, fusuga e faatupu e tamaiti aoga uma e lua, ma pe a faapea e oo le tamaitiiti aoga faapito i le fesootaiga/faamanua/faatupu le iti i se isi tamaitiiti aoga e aunoa ma le loto ia aafia ai lena tamaiti aoga.

Fa’asoesā: O ni amioga lē taupulea e fa’asino i so’o se tagata, lanu, aganu’u, fa’atuatuaga, itupa, tupuaga, tausaga, natura, po’o tagata o lo’o iai vaivaiga fa’aletino ma le mafaufau. Atoa ai ma le fa’asoesa e iai le taufa’amata’u, tau fa’afefe tagata e fa’asino i fanau ma le aufaigaluega ole Matāgaluega. O ni amioga e ono a’afia ai ma Aiā Tatau a fanau aoga ma lepetia ai tulaga ole a’oa’oina i totonu o falea’oga ona o se si’osi’omaga lē talafeagai na afua mai ona o nei amioga.

Tagata e Lipoti atu ai: O le tamaitiiti aoga o le e lipoti atu ua avea o ia ma se tagata aafia i le faatinoga e ono faauiga i le faalavelave poo le faasauaina.

Tagata e Tali atu ai: O le tamaitiiti o le ua lipotia ua ia faia se faationga e ono faauiga i le faalavelave poo le faasauaina.

ii. Faataitaiga o Faamatau

  1. Faamatau faaletino e aofia ai, ae le faatapulaaina, tui ma le loto i ai, tui, misa, tatui, kiki, tulei, feanu, tui.
  2. Faaagafesootai poo faatupu faalavelave e aofia ai le faasalalauina o tala, faaogaina o mafutaga, faatea eseese, faamatau, faateaese, teena, faaaogaina o faatosinaga a tupulaga ma faavasega uiga patino.
  3. Usu taufaaleaga i tagata e leo ni uo ma le faamoemoe e faatupu, faaleagaina, fefe poo le faamatau.
  4. Uiga taufaaleaga i tagata taitoatasi e faavae i luga o soo se tagata o loo lisi atu i luga "ituaiga o tagata puipuia."
  5. O le Cyberbullying e aofia ai, ae le gata i le, faamalosi e ala i feau, tusitusiga, leo poo ata. Tuuina atu poo le lafoina o faamatalaga e le manaomia, ata, vitio, ma ata e faia e faaleagaina pe faafefe ai se tamaitiiti aoga (pe faavae i luga o le ituaiga o tagata puipuia pe leai).
  6. O le Cyberbullying/faalavelave tau feusuaiga e aofia ai pe a maua e se tamaitiiti aoga se ata ona faasoa atu lea o lena ata i isi tamaiti aoga e ala i feau tusitusia, fesootaiga lautele, poo isi auala faaeletoroni, e faatatauina o se faalavelave / faalavelave faafeusuaiga i luga o le initoneti.
  7. O le Hazing e aofia ai, ae le gata i le, manaomia o se tamaitiiti aoga e ai pe inu meaai/mea leaga, onosaia sauaga faaletino, poo le auai i gaioiga faaletino pe faalumaina e avea o se amataga e auai i se kalapu poo se au.

iii. Iloiloga i Faalavelave ma Faasauaga i le Nofoaga Aoga

E manaomia i nofoaga saogalemu le auala e iai vaega eseese ma faamoemoega manino ma tumau ai atoa foi ma fuafuaga ia puipuia, tali atu, ma toe faalelei mai tupuga o le faalavelave, faailoga tagata, ma faasauaina. E aafia le pule o le aoga i ai ma faatonuina ai tagata o le au faigaluega ia foafoa se siosiomaga e lagolago le lotoifale o le aoga i tulaga faatonuina o le faaaloalo ma le amiolelei ma e malamalama e le talafeagai, faamanua, ma le talia o le faalavelave ma le faasauaina. Ina ia agai atu i lenei sini, o aoga o le a:

  1. Faatu ni faamoemoega mo le aoga atoa e fetaui ma le Faaleleiga a le Itu Aoga mo Aoga Saogalemu ma Laglagoina e faalauiloa le siosiomaga faaleaoga e saogalemu, faaaloalo, ma leai se faalavelave. O le a faasoa atu nei faamoemoega ma tamaiti aoga uma, aiga uma, ma tagata uma o le au faigaluega.
  2. E tatau ona iai le auala i nofoaga aoga taitasi mo le iloiloina i faitioga ua lipoti mai o le faalavelave ma le faasauaina. O le faiga a le aoga mo le lipoti ma iloiloina e ao ina fesootaia i tamaiti aoga uma, aiga uma, ma tagata uma o le au faigaluega.
  3. A lipoti atu le tupuga o le faalavelave ma le faasauaina i le au faigaluega o le nofoaga aoga, po ua latou vaaia ai, e ao ina faailoa atu e le tagata o le au faigaluega le tupuga i se tagata taitai. O le a faailoa atu lena tagata taitai i le tagata o le au faigaluega ua talafeagai ma toleni ai ia iloilo ma tulitatao ai. O le tagata o le au faigaluega o le e maua le lipoti o le faalavelave, faasauaina, ma/poo le faafefe, o le a lipoti atu i le pule aoga o le nofoaga/tagata taitai poo se sui i le va o le aso aoga e tasi pe i le vave e mafai ai pe a uma ona tupu ai. E ao ina aoaoina tagata o le au faigaluega o le nofoaga aoga e uiga i lenei tulaga manaomia. 
  4. A uma ona faia se lipoti poo se faitioga, o le a filifili le pule nofoaga/taitai poo se sui pe manaomia ni faiga lagolago ia taofi, aloese, pe tali atu i aafiaga o le faalavelave, faasauaina, ma/poo le faafefe, e aofia ai le taui ma sui, o le faasauaina poo le faalavelave ao faia pe a uma ona faia faaleleiga ma/poo iloiloga, e pei o le tuu o tamaiti aoga i vasega eseese pe siitia le tamaitiiti aoga i se vasega e aoao e se isi faiaoga. O le a faatuina ni faiga lagolago i se auala e faaitiitia le avega i le tagata o le sa aafia i le faalavelave ma/poo le faafefeina. 
  5. O le a filifili le pule aoga/tagata taitai poo se sui poo ai le tagata ua talafeagai le toleni ia iloilo i ai. O lenei tagata iloilo o le a talanoa ma le tamaiti aoga ua faailoa mai ai ma maua atu i le tala. A faapea e mafai ai, e tatau ona tusia lena tala ma sainia e le tamaitiiti aoga ua faailoa mai ai. A uma ona talanoa le pule aoga/tagata taitai poo se sui ma le tamaitiiti aoga ma e aoao e uiga i le tupuga tuuaia o le faalavelave poo le faasauaina, e tatau ona faailoa atu i le matua/tausi fanau o le tamaitiiti aoga e uiga i le lipoti ma e uiga i le iloiloga e faia e le pule aoga/tagata taitai poo le sui.
  6. E tatau ona faamautinoa le tagata iloilo ia tulitatao i faamatalaga uma sa aoao i le faasologa o le iloiloga.  E aofia ai ma le talatalanoa ma tagata molimau ma le iloilo i faamaumauga.
  7. E tatau pea ona mautinoa le tagata iloilo ia faatalanoaina le tamaiti aoga ua molia ai ma ia maua sana tala. A faapea e mafai ai, e tatau ona tusia lena tala. A uma ona talanoa le pule aoga/tagata aoga poo le sui ma le tamaiti aoga molia ma e faaputuputuina faamatalaga, e tatau ona faailoa atu i le matua o le tamaitiiti aoga e uiga i le lipoti ma ua iloilo i ai le tagata taitai.
  8. A uma ona faia le iloiloga, e tatau ona filifili le tagata taitai pe mafai ona foia le feteenaiga e ala i faiga toefuatai (RP). A faapea e fetaui RP, e tatau ona faamautinoa le pule aoga/tagata taitai poo se sui o le tagata ua faia le konafesi o le tagata ua toleni i faiga toefuatai, ua malie i ai tagata uma, ma e faia e ala i faiga talafeagai ai.

iv.  Faiga le tumau, fesoasoani & lagolago 

E muamua, ona fa’afeso’ota’i mātua o nei fanau ina ia sailia se auala e soālaupule ai aiga uma, ia aua ai nei fai ma lape o a’oa’oga a fanau. O ni isi o auala e sapasapaia ai fanau nei ua molia po’o a’afia, ina ia fai asiasiga masani e tagataga’i ai ile soifua manuia lautele, tu’uavanoa e sui ai matāupu ma faia’oga o a’oa’oina, fa’aopopoina aso e fagata ai galuega fa’alea’oga, ma sui le vasega pe vavae eseina mai ma lē e ona le tagi. E faia nei tulaga uma e fa’atatau i tulafono ma aiaiga mai le Matāgaluega. E iai tulaga ua uma ona fa’ata’atia mai e le matāgaluega e fai ma to’omaga i fanau pe’a maua mai ripoti ole sauāina po’o le fa’asoesā.

v.  O le Faila, Iloiloina, ma le Foia o Faitioga Tutusa e uiga i le Faalavelave

E tatau ona faailoa le au faigaluega o le nofoaga aoga i aiga e uiga i le latou aia tatau ia faila se Faitioga Tutusa pe afai e leo fiafia ilatou ma le faaleleiga sa faia e le nofoaga aoga e uiga i le faitioga o le faalavelave. Afai e lafo i le nofoaga aoga le fomu o le Faitioga Tutusa e tuuaia le faalavelave poo le faasauaina e tusa ai ma le ituaiga o tagata e puipuia, o le a auina atu i le Ofisa o le Tutusa mo le taulimaina tatau ai.  O le a fesootai le ofisa tausisi ma le tagata faitio ma iloilo ma foia le faitioga e tusa ai ma faiga faaletulafono ma mai le Itu Aoga e pei ona faamatala mai i le AR 1312.3. 

vi. Faalilolilo

O le a tausi ia faalilolilo faitioga ma tuuaiga o le faasauaina tau feusuaiga seiloga i tulaga e manaomia le faiga o le iloiloga pe ia faia le isi faatinoga manaomia e sosoo ai. (5 CCR 4964)

Peitai, pe a faailoa atu se tamaitiiti i le Itu Aoga e uiga i le faasauaina ae e talosagaina le faalilolilo, o le a faailoa atu le tagata taitai ia ilatou e ono faatapulaaina le talosaga i le gafatia a le Itu Aoga ia iloilo i le faasauaina pe faia isi o faatinoga manaomia. A faaaloalo i se talosaga mo le faalilolilo, o le a mulimuli pea le Itu Aoga i sitepu talafeagai ia iloilo ma tali atu i le faitioga i se auala e fetaui ma le talosaga. I ni tulaga faapitoa, e ono le mafai ona faaaloalo le Itu Aoga i le talosaga o le faalilolilo ina ia tali atu i tulaga manaomia mai o le tulafono.

vii. Fetuunaiga o Tamaiti Aoga

E faalauiloa e nofoaga aoga uma sootaga lelei ma lagolago i le va o tamaiti aoga. O le faiga faavae a le Itu Aoga o Aoga Saogalemu ma Lagolago e aofia ai le faaaogaina o:

  • Faaleleiga Lelei ma Lagolago o Amioga (PBIS) ia faatuina vasega ma aoga e saogalemu, tumau, ma valoia;
  • Faiga Toefuatai ia fauina sootaga lelei ma le faiganuu ma le loto i ai ma le toaaga i le va o tamaiti aoga, le au faigaluega, ma aiga;
  • Faiga e fetaui ma manua ina ia toe maloloina ma lagolagoina tamaiti aoga ua aafia i manua;
  • Faiga o faamaumauga ia faamaumau, mataitu, iloilo, ma faatumauina le faaleleiga tumau i nei eria.

viii. Faailoga/Aafia ma Matua & Faiga Toefuatai

A lipoti se tupuga o le faalavelave poo le faasauaina e se tamaitiiti aoga, e tatau ona faailoa atu le au faigaluega o le nofoaga aoga i le matua/tausi fanau o le tamaitiiti aoga e uiga i le lipoti ma ua iloilo i ai le pule aoga/tagata taitai poo se sui. E le manaomia ona tupu le faailoga mo le matua/tausi fanau ao lei talatalanoa ma (le) tamaiti(iti) aoga.

Ma le isi mea, e mafai ona tuuina mai e matua, tausi fanau, fautua poo isi tagata ese ni isi o faamaoniga sa maua i se auala e fetaui ma le tulafono e fai mai sui ma le latou tamaitiiti aoga, ae e le mafai ona aafia i isi tulaga i le faiga o le iloiloga pe iai ao faia le fonotaga mo le tamaitiiti aoga e leo le latou alo, e tusa pe iai ma le au faigaluega.

Afai e talafeagai le RP, e tatau ona faamautinoa e le pule aoga/tagata taitai poo se sui ua toleni i le RP le tagata e faia le konafesi, e malilie tagata uma o iai, ma e faia e ala i faiga talafeagai ai. Afai e le talafeagai le konafesi RP, e tatau ona saiili pule aoga/tagata taitai poo sui ia toefuatai le sootaga i se isi auala. E le talafeagai le PR i tulaga tuuaia o le sauaga/fusuga tau feusuaiga ma e tatau ona mafaufau ma le faaeteete i ai ao lei faia ai i tulaga o le faasauaina tau feusuaiga faaupu, faaletino, pe faainitoneti.

ix. Faalavelave i luga o le Initoneti 

O le Faalavelave i luga o le Initoneti e aofia ai le foafoaina pe foai atu o fesootaiga o savali faalavelave, taufaamatau tuusao, poo isi o texts, pao, poo ata leaga e faamatalaina i le CA Education Code 48900 i luga o le initoneti, upega tafailagi o le ala faaagafesootai, poo isi o tekinolosi e faaaoga le telefoni feaveai poo le komepiute, poo soo se masini fesootai feaveai. E aofia ai foi faalavelave i luga o le initoneti ma le ulu i le account o se isi tagata ma e tau ave i luga le faasinomaga o le tagata ina ia faamanua le tauleleia o le tagata.  A aofia ai tulaga ma faalavelave i luga o le initoneti, o le a apoapoai atu i tagata ua iai faamatalaga e uiga i gaoioiga ia sefe ma lolomi soo savali eletonika pe komepiuta e faapea ia ilatou o le faalavelave i luga o le initoneti ma ia faailoa atu i se faiaoga, le pule aoga, poo se isi tagata o le au faigaluega ina ia mafai ona iloilo i le tulaga lea.

Afai e maua se tala e le au taitai e uiga i faalavelave i luga o le initoneti e tupu i fafo mai le fale aoga e faaleagaina le siosiomaga faaleaoga, e manaomia ona latou saili ia faalelei ai i le vave e mafai ai ina ia puipuia mai le faaauau o le faalavelave i luga o le initoneti. A faapea e maua se tala ua faia le faalavelave i luga o le initoneti i fafo mai itula faaleaoga, ae e aafia i le siosiomaga saogalemu mo le aoaoina o le tamaitiiti aoga, e mafai ona aoai i le tamaitiiti aoga o le sa faia le faalavelave i luga o le initoneti. 

x. Sauaina o le Vasega Puipuia

E iai le aia tatau o fanau aoga uma e puipuia ai mai sauaga e tusa ai ma vasega puipuia poo le sauaina ona o se “aga e uunaia e le inoino”. E aofia i le sauaina o le vasega puipuia aga faatino e faaleaga ai se isi ona o se uiga poo foliga vaaia o lena tagata i lona lanu, ituaiga, tupuaga, tupuaga faaleatunuu, tagatanuu, aganuu, faasinomaga, tausaga, tapuaiga, tulaga faalefaaipoipo poo le faalematua, manaoga faapitoa faaletino ma le mafaufau, itupa, itupa faailogaina, itupa e faafinagaloina poo faamatalaga tau tupuaga poo le fesootai foi o lena tagata ma se isi e iai se tasi poo le sili atu o nei uiga ma foliga vaaia.

O le faalavelave ona o le ituaiga tagata puipuia o le a iloilo ma foia ai e tusa ma le Board Policy 5131.2 ma le Administrative Regulation 5131.2, e faaopoopo i le SFUSD Administrative Regulation 5145.9 (“Hate-Motivated Behavior”).

xi. Taui ma Sui e Faasa ai

E faasa e le Itu Aoga soo se auala o le taui ma sui e faasaga i se tagata e lipoti pe aafia i le lipoti mai o le faalavelave. O le a iloilo ma foia faitioga o le taui ma sui i le auala e tasi ma le faitioga o le faalavelave poo le faasauaina.

This page was last updated on November 29, 2022